كم
دية شبه العمد
28- Kasıtlı Öldürmeye Benzeyen
Kaza ile Öldürmenin Diyeti Ne Kadardır?
وذكر
الاختلاف على
أيوب في حديث
القاسم بن ربيعة
فيه
أخبرنا محمد
بن بشار قال
حدثنا عبد
الرحمن قال
حدثنا شعبة عن
أيوب
السختياني عن
القاسم بن ربيعة
عن عبد الله
بن عمرو عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال قتيل
الخطأ شبه العمد
بالسوط أو
العصا مائة من
الإبل أربعون منها
في بطونها
أولادها
[-: 6967 :-] Abdullah b. Amr,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kasıtlı öldürmeye benzeyen
kırbaçla veya asayla kaza ile öldürmenin diyeti, kırk tanesi gebe olmak üzere
yüz devedir" buyurduğunu bildirir.
Mücteba: 8/40; Tuhfe:
8911
6969. hadiste tahrici
gelecektir.
أخبرني محمد
بن إسماعيل بن
إبراهيم قال
حدثنا يونس
وهو بن محمد
المؤدب قال
حدثنا حماد عن
أيوب عن
القاسم بن
ربيعة أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم خطب
يوم الفتح
مرسل
[-: 6968 :-] Kasım b.Rabla:
"Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Fetih günü halka hitab etti ...
" deyip aynı hadisi mürsel olarak rivayet etti.
Mücteba: 8/40; Tuhfe:
8911
Bir sonraki mevsul
olan hadise bakınız.
ذكر الاختلاف
على خالد
الحذاء
أخبرني يحيى
بن حبيب بن
عربي قال
أنبأنا حماد عن
خالد يعني
الحذاء عن
القاسم بن
ربيعة عن عقبة
بن أوس عن عبد
الله أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
ألا وإن قتيل
الخطأ شبه
العمد ما كان
بالسوط
والعصا مائة
من الإبل
أربعون في بطون
أولادها
[-: 6969 :-] Abdullah, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Biliniz ki kasıtlı öldürmeye benzeyen
kırbaçla veya asayla kaza ile öldürmenin diyeti, kırk tanesi gebe olmak üzere
yüz devedir" buyurduğunu söyledi.
6970, 6972, 6873.
hadislerde tekrar gelecektir. - Mücteba: 8/41; Tuhfe: 8889
Diğer tahric: Hadisi
Ebu Davud (4547, 4548, 4588, 4589) İbn Mace (2627), Ahmed, Müsned 86533) ve İbn
Hibban (6011) rivayet etmişlerdir.
حدثنا محمد
بن كامل
المروزي قال
حدثنا هشيم عن
خالد عن
القاسم بن
ربيعة عن عقبة
بن أوس عن رجل
من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال خطب
النبي صلى
الله عليه
وسلم يوم فتح
مكة فقال ألا
وإن قتيل
الخطأ شبه
العمد بالسوط
والعصا والحجر
مائة من الإبل
منها أربعون
ثنية إلى بازل
عامها كلهن خلفة
[-: 6970 :-] Ukbe b. Evs, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in ashabından olan bir adamdan bildiriyor:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Mekke'nin fetih gününde hutbesinde:
"Biliniz ki kasıtlı öldürmeye benzeyen kırbaçla veya asayla kaza ile
öldürmenin diyeti, kırk tanesi dokuz yaşında olup, hepsinin de doğurabilen
olması şartı ile yüz devedir" buyurdu.
Mücteba: 8/41; Tuhfe:
8886
أخبرنا محمد
بن بشار عن بن
أبي عدي عن
خالد عن القاسم
عن عقبة بن
أوس أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
ألا إن قتيل
الخطأ قتيل
السوط والعصا
فيه مائة من
الإبل مغلظة
أربعون منها في
بطونها
أولادها
[-: 6971 :-] Ukbe b. Evs, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Biliniz ki kasıtlı öldürmeye benzeyen
kırbaçla veya asayla kaza ile öldürmenin diyeti ağırlaştırılmış olarak, kırk
tanesi gebe olmak üzere yüz devedir" buyurduğunu bildirir.
Mücteb8: 8/41; Tuhfe:
8889
أخبرنا
إسماعيل بن
مسعود قال
حدثنا بشر بن
المفضل عن
خالد الحذاء
عن القاسم بن
ربيعة عن يعقوب
بن أوس عن رجل
من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم لما
دخل مكة يوم
الفتح قال ألا
وإن كل قتيل
خطإ العمد أو
شبه العمد
قتيل السوط
والعصا منها
أربعون في
بطونها
أولادها
[-: 6972 :-] İbn Evs, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in ashabından olan bir adamdan bildiriyor:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) fetih gününde Mekke'ye girdiği gün:
"Biliniz ki, kasıtlı öldürme ve kasıtlı öldürmeye benzeyen kırbaçla veya
asayla kaza ile öldürmenin diyeti, kırk tanesi gebe olmak üzere yüz
devedir" buyurdu.
Mücleba: 8/41; Tuhfe:
8889
أخبرنا محمد
بن عبد الله
بن بزيع قال
حدثنا يزيد
قال حدثنا
خالد عن
القاسم بن
ربيعة عن يعقوب
بن أوس أن
رجلا من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم حدثه أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم لما قدم
مكة عام الفتح
قال إلا وإن
قتيل الخطأ
شبه العمد
قتيل السوط
والعصا منها
أربعون يعني
في بطونها
أولادها
[-: 6973 :-] Yakub b. Evs, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in ashabından olan bir adamdan bildiriyor:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) fetih yılında Mekke'ye geldiği gün: "Biliniz
ki, kasıtlı öldürmeye benzeyen kırbaçla veya asayla kaza ile öldürmenin diyeti,
kırk tanesi gebe olmak üzere yüz devedir" buyurdu.
Mücleba: 8/42; Tuhfe:
8889
6969. hadiste tahrici
yapıldı.
أخبرنا محمد
بن عبد الله
بن بزيع قال
أنبأنا يزيد
عن خالد عن
القاسم بن
ربيعة عن
يعقوب بن أوس
أن رجلا من
أصحاب النبي
صلى الله عليه
وسلم حدثه أن
النبي صلى
الله عليه وسلم
دخل مكة عام
الفتح قال ألا
وإن قتيل
الخطأ العمد
قتيل السوط
والعصا منها
أربعون في بطونها
أولادها
[-: 6974 :-] Kasım b. Rabia,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kasıtlı öldürmeye benzeyen
kırbaçla veya asayla kaza ile öldürmenin diyeti, kırk tanesi gebe olmak üzere
yüz devedir" buyurduğu
Mücteba: 8/42; Tuhfe:
8889
Önceki iki hadiste
mevsul olarak geçti.
أخبرنا محمد
بن منصور قال
حدثنا سفيان
قال حدثنا بن
جدعان سمعه من
القاسم بن
ربيعة عن بن عمر
قال قام رسول
الله صلى الله
عليه وسلم يوم
فتح مكة على درجة
الكعبة فحمد
الله وأثنى
عليه وقال
الحمد لله
الذي صدق وعده
ونصر عبده
وهزم الأحزاب
وحده ألا إن
قتيل العمد
الخطأ بالسوط
والعصا شبه
العمد فيه
مائة من الإبل
منها أربعون
خلفة في
بطونها
أولادها
[ 7003 ]
أخبرنا محمد
بن المثنى قال
حدثنا سهل بن
يوسف قال حدثنا
حميد عن
القاسم بن
ربيعة أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
الخطأ شبه
العمد يعني
بالعصا
والسوط فيها
مائة من الإبل
منها أربعون
في بطونها
أولادها
[-: 6975 :-] İbn Ömer der ki:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Mekke'nin fetih gününde Kabe'nin
merdivenine çıkıp, Allah'a hamdü sena ettikten sonra:
"Sözünü yerine
getirip kuluna yardımda bulunan ve bir başına düşman ordularını helak edip
kaçzran Allah'a hamd olsun. Kırbaçla veya asayla bilerek öldürmeye benzeyen
kaza ile öldürmenin diyeti, kırk tanesi gebe olmak üzere yüz devedir"
buyurdu.
Mücteba: 8/42; Tuhfe:
737
Diğer tahric: Hadisi
Ebu Davud (4549), İbn Mace (2628) ve Ahmed, Müsned (4583) rivayet etmişlerdir.
أخبرنا محمد
بن سليمان قال
حدثنا يزيد بن
هارون قال
أنبأنا محمد
بن راشد عن
سليمان بن
موسى عن عمرو بن
شعيب عن أبيه
عن جده أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال من
قتل قتيلا خطأ
فديته مائة من
الإبل ثلاثون
ابنة مخاض
وثلاثون ابنة
لبون وثلاثون
حقة وعشرة بني
لبون ذكور قال
وجدنا رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقومها على
أهل القرى
أربعمائة
دينار أو
عدلها من
الورق ويقومها
على أهل الإبل
إذا غلت رفع
في قيمتها وإذا
هانت نقص من
قيمتها إلى
نحو الزمان ما
كان فبلغ
قيمتها على
عهد رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ما بين
الأربعمائة
دينار إلى
ثمانمائة
دينار أو
عدلها من
الورق قال
وقضى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
من كان عقله
في البقر على
أهل البقر
مائتي بقرة
ومن كان عقلة في
الشاة ألفي
شاة وقضى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
العقل ميراث
بين ورثة
القتيل على فرائضهم
فما فضل
فللعصبة وقضى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أن يعقل
على المرأة
عصبتها من كانوا
ولا يرثون منه
شيئا إلا ما
فضل عن ورثتها
وإن قتلت
فعقلها بين
ورثتها وهم
يقتلون
قاتلها قال
أبو عبد
الرحمن هذا
حديث منكر وسليمان
بن موسى ليس
بالقوي في
الحديث ولا
محمد بن راشد
[-: 6976 :-] Amr b. Şuayb,
babasından, o da dedesinden, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in:
"Kaza ile birini öldüren in diyeti, otuzu iki yaşına girmiş dişi deve,
otuzu üç yaşına girmiş dişi deve, otuzu dört yaşına girmiş dişi deve ve onu da
üç yaşına girmiş erkek deve olmak üzere yüz devedir" buyurduğunu bildirir.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bu diyeti şehirli/ere, dört yüz
dinar (altın) veya buna mükabil gümüş olarak uyguladığını gördük. Deve
fiyatları arttığı zaman ödeme dinar olarak yapılacaksa bedeli arttırır ve
develer ucuzladığı zaman ise ödemesi dinar olarak yapılacak bedeli düşürürdü.
Bunu zaman zaman develerin değişen fiyatlarına göre ayarlardı. Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) zamanında bu bedelin dörtyüz dinardan sekizyüz
dinara kadar çıktığı olmuştur. Veya buna mükabil olarak gümüş ödenmiştir.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) inek sahipleri için diyeti ikiyüz
inek, koyun sahipleri içinse ikibin koyun olarak hüküm kılmıştır. Nebi
(soll"ll"hu "Ieyhi vesellem) diyetin varisler arasında
paylaştırıldıktan sonra arta kalanı da ölenin baba tarafından olan akrabalarına
bırakılması üzere hüküm kıldı. Kadının diyetini asebesi öder ve mirasından da
arta kalanı alırlar. Eğer kadın öldürülürse diyeti varislerine kalır ve asebesi
katili öldürür diye hüküm kıldı.
Nesai der ki: Bu hadis
münker bir hadis olup, Süleyman b. Musa ve Muhammed b. Raşid hadiste kuvvetli
değildirler.
6980, 6981, 6982,
7016, 7017. hadislerde tekrar gelecektir. - Mücteba: 8/42; Tuhfe: 8710
Diğer tahric: Hadisi
Ebu Davud (4506, 4541, 4542, 4563, 4564, 4565, 4583), İbn Mace (2626, 2630,
2644, 4647, 2653, 2655), Tirmizi (1387), Ahmed, Müsned (6663) ve İbn Hibban
(6559) rivayet etmişlerdir.